Stent retriver sa aspiracionim kateterom, poznat i kao mehanička trombektomija, je medicinska procedura koja se koristi za lečenje pacijenata koji su pretrpeli akutni ishemijski moždani udar.
Moždani udar je ozbiljan medicinski hitan slučaj koji može ostaviti pacijente s dugotrajnim invaliditetom ili čak smrtnim ishodom. Postoje dvije glavne vrste moždanog udara: ishemijski i hemoragijski. Ishemijski moždani udar nastaje zbog začepljenja krvnih žila koje lišavaju mozak kisika i hranjivih tvari, dok je hemoragični moždani udar posljedica krvarenja u mozgu. Akutni ishemijski moždani udar je najčešći tip moždanog udara, koji čini oko 87 posto svih slučajeva.
Standardni tretman za akutni ishemijski moždani udar je intravenski tkivni aktivator plazminogena (tPA), koji može otopiti krvne ugruške i obnoviti protok krvi. Međutim, efikasnost tPA je ograničena na prvih nekoliko sati nakon pojave moždanog udara, a značajan broj pacijenata ne reaguje na ovaj tretman. Posljednjih godina, nova tehnika nazvana mehanička trombektomija pojavila se kao obećavajuća alternativa za pacijente s akutnim ishemijskim moždanim udarom koji nisu podobni ili nisu odgovorili na liječenje tPA.
Mehanička trombektomija uključuje korištenje stent retrivera s aspiracionim kateterom za uklanjanje krvnih ugrušaka iz začepljenih krvnih žila u mozgu. Stent retriver je uređaj koji se sastoji od žičane mrežaste cijevi koja je postavljena u zahvaćenu arteriju, omogućavajući da se ugrušak uhvati i ukloni kada se uređaj izvuče. Aspiracijski kateter se koristi za usisavanje ugruška iz arterije.
Postupak se obično izvodi pod sedacijom ili općom anestezijom. Kateter se ubacuje u femoralnu arteriju u preponama i provlači se do zahvaćene arterije u mozgu pod rendgenskim nadzorom. Kada se stent retriver postavi unutar ugruška, uređaj se lagano povlači unazad kako bi se ugrušak uklonio iz arterije. Aspiracijski kateter se zatim ubacuje kako bi se ugrušak izvukao iz arterije i u vrećicu za prikupljanje radi analize.
Stent retriver sa aspiracionim kateterom je relativno nova tehnologija koja se ubrzano unapređuje poslednjih godina. Početni uređaji korišteni u mehaničkoj trombektomiji bili su manje efikasni od trenutne generacije uređaja. Međutim, zahvaljujući napretku u tehnologiji i inženjeringu, najnoviji stent retriveri imaju veće stope efikasnosti i niže stope komplikacija.
Jedan od značajnih napredaka u tehnologiji stent retrivera je upotreba samoproširujućih stent retrivera. Za razliku od uređaja starije generacije, koji su zahtijevali ručnu manipulaciju stentom, samoproširujući stent retriveri mogu se postaviti uz minimalnu silu i bez potrebe za ručnom manipulacijom. To znači da se stent može brže postaviti, smanjujući vrijeme za završetak procedure.
Sve je više istraživanja koja podržavaju upotrebu stent retrivera sa aspiracionim kateterom za akutni ishemijski moždani udar. Nedavna meta-analiza randomiziranih kontroliranih studija pokazala je da je mehanička trombektomija sa stent retriverom učinkovitija od same standardne medicinske skrbi u poboljšanju kliničkih ishoda, smanjenju mortaliteta i postizanju dobrih funkcionalnih ishoda (Goyal et al., 2016).
Štaviše, ispitivanje objavljeno u časopisu The New England Journal of Medicine pokazalo je da je mehanička trombektomija sa stent retriverom u roku od 6 sati nakon pojave simptoma moždanog udara povezana s boljim ishodima nego samo liječenje tPA (Nogueira et al., 2018). Međutim, istraživanja su u toku kako bi se odredio optimalni vremenski okvir za intervenciju i najbolji kriteriji odabira pacijenata.